یکصد و سی و نهمین جلسه مجمع عمومی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی با حضور دکتر محمدرضا مخبر دزفولی و دکتر زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد و در این جلسه برخورد با دانشجویان و استادان دانشگاه‌های آمریکا و توجه به رشته‌های علوم پایه از مهمترین موضوعاتی بود که مورد توجه اعضای این فرهنگستان قرار گرفت.

به گزارش روابط عمومی فرهنگستان علوم، یکصد و سی و نهمین جلسه مجمع عمومی فرهنگستان علوم با تلاوت آیاتی از سوره رعد توسط دکتر سیدمصطفی محقق داماد آغاز شد و دکتر محقق داماد در تفسیر این آیات بر وعده خداوند مبنی بر باقی ماندن حق تأکید کرد.

دکتر محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم نیز با اشاره به جنگ غزه در ادامه جلسه اظهار کرد: مهمترین مسئله‌ای که امروز شاهد آن هستیم جنگ فلسطین است اصلاً نمی‌توانیم بی‌تفاوت باشیم، جلوی چشم جهانیان نسل کشی، کشتار زنان و کودکان در حال وقوع است و دنیایی که ادعای حقوق بشر دارد و سازمان مللی که ادعا می کند طرفدار حقوق بشر است، امروز سکوت کرده‌اند، البته این ماجرا دامنشان را گرفته است و موج جهانی علیه آنها شکل گرفته است.  

 وی ادامه داد: اتفاقاتی که در دانشگاه‌های آمریکا افتاده مایه تعجب است، به ساحت علم هتک حرمت شده و اوج تمدن وحشی غرب به صورت واقعی نمایان شده است.

رئیس فرهنگستان علوم ادامه داد: خرابی‌هایی که در غزه به وقوع پیوسته مانند خرابی‌های جنگ جهانی است و فقط کمی مانده که شبیه فجایع بمب اتم هیروشیما شود، ۷۰ تا ۸۰ هزار نفر کشته و زخمی شده‌اند و فجایع ضدبشری زیادی در بیمارستان‌ها و دانشگاه های غزه دیده می‌شود. کشورهای غربی در جنگ رسانه‌ای که به راه انداخته‌اند، بازنده شده‌اند و مغلوب خون شهدایی شده‌اند که به ناحق به زمین ریخته شده است. انشالله این توطئه جهانی از بین برود و ملتها به حقوقشان برسند.

پیش از دستور جلسه، اعضای فرهنگستان علوم تحت تاثیر موضوع کاهش اقبال به رشته‌های علوم پایه بودند و در این زمینه سخنانی را بیان کردند. حجت الاسلام رسول جعفریان، عضو فرهنگستان علوم در تذکری گفت: آمار سالهای اخیر نشان می‌دهد که پذیرش دانشجو در رشته ریاضی رو به کاهش است و از 146 هزار نفر به 126 هزار نفر رسیده است اگر به همین شکل ادامه پیدا کند کشور با مشکل مواجه خواهد شد.

جذب نخبگان در دانشگاه‌ها و سازمان‌ها

در ادامه دکتر محمد علی زلفی گل وزیر علوم و تحقیقات و فناوری اظهار کرد: برای جبران کاهش اقبال به رشته‌های علوم پایه به وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد داده‌ایم که به جای تنوع در دیپلم، یک دیپلم مشترک برای همه دانش آموزان در پایان دوره تحصیل صادر شود، و در ادامه نخبگان متناسب با علاقه خود وارد رشته‌های مختلف شوند و اینگونه نباشد که 600 هزار نفر برای پزشک شدن وارد رشته علوم تجربی شوند.

وی ادامه داد: اگر فرهنگستان علوم این موضوع را بپذیرد می‌تواند مقدمات این رویکرد را با هماهنگی سایر نهادها دنبال کرد و آن را به سرانجام رساند.

وزیر علوم درباره اقدامات انجام شده برای جلوگیری از مهاجرت گفت: متاسفانه وجود مهاجرت جدی است، چند کار مهم برای جلوگیری از مهاجرت انجام داده‌ایم، با همکاری بنیاد ملی نخبگان، جذب نخبگان دارای مدرک دکتری مصوب شد، این افراد بدون حضور در فراخوان‌ها، جذب هیئت علمی می‌شوند، همچنین برنامه ریزی شده که برخی از نخبگان وارد دستگاهای اجرایی شوند، ۱۳۸۰ نخبه بورسیه نهادها و سازمانها شده‌اند. 

دکتر زلفی گل ادامه داد: بورسیه نخبگان در صنعت را نیز در دستور کار داریم، هزار دانشجو جذب یکی از شرکت‌های خودروسازی شده‌اند، امیدواریم بتوانیم تعداد بیشتری از دانشجویان از بورس صنعت بهره‌مند شوند تا زمان آموزش را در صنعت سپری کنند و در نهایت جذب آنها شوند.

ترغیب دانشجویان برای پذیرش در رشته های علوم پایه

در ادامه دکتر علی اکبر صالحی، عضو فرهنگستان علوم نیز با اشاره به موضوع کاهش اقبال دانشجویان به رشته‌های علوم پایه تأکید کرد: با بخشنامه و توصیه مسائل حل نمی‌شود، باید افراد ترغیب شوند که به علوم پایه بروند، متاسفانه این فرهنگ یا باور در کشور ما وجود دارد که کسی ریاضی می‌خواند در نهایت معلم می‌شود، در صورتی که در کشورهای پیشرفته جامعه به  کسانی که فیزیک و ریاضی می‌خوانند، افتخار می‌کند، باید کاری کنیم که جوانان برای حضور در رشته‌های علوم پایه تشویق شوند.

وی علت اقبال به رشته‌های پزشکی را جاذبه پرستیژ یا نفوذ اجتماعی دانست و گفت: کسی که در رشته‌های پزشکی پذیرفته می‌شود، او را دکتر می‌نامند، کسی که در رشته‌های مهندسی قبول می‌شود او را  مهندس خطاب می‌کنند باید پرستیژ رشته‌های علوم پایه را ارتقا ببخشیم. البته اشتغال فارغ‌ التحصیل علوم پایه باید مدنظر باشد. در این مسیر می‌توان دکتری پیوسته رشته‌های ریاضی، فیزیک، شیمی و زمین شناسی را نیز در دستور کار قرار داد. 

دکتر مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم در پاسخ به این مطالبه اعضای فرهنگستان پیشنهاد داد که کارگروهی با مشارکت وزارتخانه‌های علوم، بهداشت، آموزش و پرورش، دانشگاه آزاد اسلامی و فرهنگستان علوم تشکیل شود تا در ابتدا گزارشی از وضعیت موجود رشته‌های علوم پایه ارائه و همچنین راه‌حل‌های مناسب را برای برون رفت از این شرابط را نیز به همراه این گزارش پیشنهاد کند.

وی عنوان کرد: اگر فرهنگستان این موضوع را فعالانه دنبال کند حتما موفق خواهیم شد، در جلسه آینده مجمع عمومی فرهنگستان می‌توانیم این گزارش را داشته باشیم.  

نگاهی به وضعیت آیرودینامیک در ایران

در ادامه دکتر محمدمهدی علیشاهی عضو پیوسته فرهنگستان علوم گزارشی با موضوع «نگاهی به آیرودینامیک در ایران، از پنجره طبیعت» ارائه داد و دستاوردهای کشور را در این زمینه تشریح کرد.

وی عنوان کرد: هزار سال پیش یه جایی در نزدیکی بیرجند اولین توربین‌های بادی با محور عمودی را ساختند و چون این آسیاب‌ها با باد کار می‌کردند نام آنها را( آس بادهای نشتی فان ) گذاشتند. هر کدام از سنگ‌های این آسیاب چند تن وزن دارد که به وسیله پره‌های چوبی می‌چرخند، این دستاورد در زمان خودش حرکت در لبه‌های علم و دانش بود.

دکتر علیشاهی بیان کرد: ایران به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای دنیا در ساخت قایق‌های پرنده‌ است، در ساخت هوا ناوها یکی از معتبرترین کشور های دنیاست.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم ادامه داد: اولین هاور کرافت بعد از انقلاب در دانشگاه شیراز ساخته شد که الان نمونه‌های صنعتی آن نیز ساخته شده است، ما هم در دانشگاه طراحی و آنالیز می‌کنیم. اولین هدفم این بود که چیزی به وجود بیاوریم که بتواند نیازهای اولیه کشور را تامین کند، بنابراین اگر بتوانیم هاور کرافت تولید کنیم که در دنیا حرف اول را بزند در لبه علم خواهد بود.

دکتر علیشاهی افزود: بزرگترین تونل باد حدود صوت خاورمیانه در دانشگاه شیراز تولید شده است که صفر تا صد آن در دانشگاه نصب و راه‌اندازی شده است تونل باد کاربرد صنعتی، توسعه‌ای و تحقیقاتی دارد.

وی اضافه کرد: در سال 65 به دنبال تونل باد بودیم که البته یک آرزو بود، سال 80 تبدیل به موضوعی شد که باید تحقق پیدا می‌کرد و سال 91 افتتاح شد در آن زمان تونل باد 12 میلیون دلار بود که با اروپایی‌ها قرارداد بستیم البته آنها امتناع کردند و تحویل ندادند، تصمیم گرفتیم در داخل تولید کنیم، سال 80 دانشگاه شیراز 250 هزار دلار برای تونل باد هزینه کرد و از کشورهای جدا شده شوروی سابق طرح‌ها و نقشه‌ها را گرفتیم و در داخل کشور ساخته شد و به دانشگاه شیراز منتقل شد و تا امروز هم کار می‌کند. از زمان ساخت تا الان یک دوره بیست و چند ساله هست که انواع اندازه‌گیری‌ها در این تونل انجام می‌شود.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم گفت: طبق کاتالوگی که هر ساله ناسا منتشر می‌کند تونل بادی که ما ساختیم یکی از بزرگترین تونل‌های غرب آسیاست و البته تونل‌های دیگری در تهران و دانشگاه امام حسین(ع) ساخته شده است. مشکل جدی ما در تامین سوخت است که لیتری 26 هزار تومان برای موتوری که ثانیه‌ای 3 لیتر مصرف دارد، آب می‌خورد. اگر این سوخت به صورت یارانه‌ای باشد می‌توانیم تحقیقات را ادامه دهیم

مباهات به عالمان کشور در پی علمیات وعده صادق

دکتر محمدمهدی طهرانچی، عضو فرهنگستان علوم پس از قرائت این گزارش اظهار کرد: علی رغم اینکه عملیات وعده صادق یکی از افتخارات کشور است و بسیاری از کارشناسان نظامی جهان به آن اعتراف می‌کنند اما مباهات به عالمان کشور که پشتوانه این حمله بود را مدنظر قرار نمی‌دهیم.

وی با بیان اینکه بلاشک مقالات علمی درجه یک قدرت را برای کشور به ارمغان آورده است، گفت: پشتوان علمی که در کشور تولید شد باعث شده که امروز این چنین قدرتمند در جهان حاضر باشیم و در این زمینه فرهنگستان باید فعال باشد و دستاوردهای علمی را به جامعه نشان دهد.

دکتر طهرانچی ادامه داد: زمانی نمی‌توانستیم ابتدایی‌ترین آزمایش‌های علمی را در کشور انجام دهیم اما امثال دکتر علیشاهی ایستادند که امروز به خودمان افتخار کنیم و روی پایمان بایستیم.

وی با اشاره به کاهش اقبال به رشته‎های علوم پایه تاکید کرد: دانشجویان امروز به ظاهر توانایی نگاه می‌کنند در صورتی که اگر با حقایق آشنا شوند آنوقت اقبال به رشته‌های علوم پایه به صورت عمومی در جامعه تسری می‌یابد.

در این جلسه  همچنین مصحف مشهد رضوی با خط حجازی کهن که با 252 برگ، کامل‌ترین مجموعه اوراق از یک قرآن کامل از  سدۀ نخست هجری  در سراسر جهان به شمار می‌آید و بیش از 95 درصد متن قرآن را در بر دارد، از طرف موسسه آل البیت و آیت الله شهرستانی به رئیس فرهنگستان علوم اهدا شد. دکتر مخبردزفولی، رئیس فرهنگستان علوم پس از دریافت این قرآن گفت: خدا را شکر که جلسه امروز با قرآن مزین شد کار بزرگ پژوهشی انجام شده است که تاریخی و تمدنی است این قرآن در گنجینه فرهنگستان به یادگار خواهد ماند.