آقای دکتر حسن تاج ­بخش عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد ممتاز دانشگاه تهران در همایش يك‌ روزه  تحول دانش پزشکی در عصر طلایی اسلام «طبقات اطباء ایران - عصر ترجمه» در فرهنگستان علوم پزشکی سخنرانی ایراد کرد. ایشان در سخنان خود با بیان اینکه نهضت ترجمه باعث شکوفایی و پایه گیری طب در جهان امروز شد، اظهار داشت: نهضت ترجمه نهضتی است که در اواخر قرن دوم و جریان قرن سوم و تا حدی در قرن چهارم هجری اتفاق افتاده است و منابع پزشکی و علوم مختلف و حتی فلسفه که میراث کهن دانشگاه جندی شاپور بود و به زبان های پهلوی، سریانی و یونانی بود به وسیله مترجمان برجسته مختلفی به زبان عربی ترجمه شدند. عضو پیوسته فرهگستان علوم ادامه داد: حتی تعدادی از آنها ابتدا به زبان سریانی برگردانده شدند و بعد به زبان عربی ترجمه شدند، تعدادی هم از زبان یونانی به پهلوی و بعد به عربی ترجمه شدند که این روند مکتب و گنجینه ای به نام بیت الحکمه یعنی خانه حکمت یا گنجینه دانش را ایجاد کرد که اوج آغاز آن در زمان مامون عباسی بوده است. ایشان افزود: با این روند نهضتی ایجاد می شود که عملاً از نهضت بزرگ یونانی هم برتر می رود، در این راه مترجمان و طبیبان بزرگی روی کار می آیند و گنجینه عظیمی از دانش بشری به واسطه ترجمه ایجاد می شود که اگر این کار نمی شد بسیاری از آنها از بین می رفت هر چند تعداد زیادی از بین رفت و فقط ترجمه عربی آنها به جا مانده است. آقای دکتر حسن تاج بخش گفت: همین مسئله باعث شد تا علم شکوفا شود و مسلمانان خود تألیفات مهمی داشته باشند که «علی ابن ربن طبری» صاحب کتاب «فردوس الحکمه» و افتخار جهان طب قدیم و جدید «محمد زکریای رازی» صاحب کتاب «الحاوی» و «ابوعلی سینا» برخی از این افراد هستند، پس از آن طب شاخه شاخه می شود که شاخه فارسی و اندلسی برخی از آنها است. استاد تاج بخش با تأکید بر اینکه نهضت ترجمه موجب شکوفایی طب شد افزود: با این کار منابع گسترش یافت و وارد عرصه های مختلف شد چون پیش از آن تمام آثار به زبان های یونانی، سریانی و پهلوی بود که با ترجمه به زبان عربی وارد عرصه وسیع تری شد و افراد، صاحب منابع و گنجینه شدند.

استاد ممتاز دانشگاه تهران در ادامه گفت: به عنوان مثال کتابخانه بغداد 400 هزار کتاب، کتابخانه شاپور در بغداد 10 هزار کتاب و کتابخانه قاهره یک میلیون کتاب داشت که با ترجمه به شکوفایی درخشان علمی رسیدند زیرا اگر این ترجمه صورت نمی گرفت چه بسا تعداد زیادی از آنها نابود می شدند که همین طور هم شد و تعداد زیادی در طول تاریخ به دلایل مختلف از جمله جنگ از بین رفتند.

استاد تاج بخش در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: در ادامه این نهضت، ترجمه دیگری نیز شکل گرفت که آن ترجمه زبان عربی به لاتین است که این روند طب را در اروپا نیز شکوفا کرد، چندین قرن طب در اروپا مربوط به منابع مسلمانان بود زیرا خودشان تألیفی نداشتند.

همایش يک روزه  تحول دانش پزشکی در عصر طلایی اسلام «طبقات اطباء ایران - عصر ترجمه» روز پنجشنبه چهارم شهریورماه 1395، به طور مشترک از سوی دفتر مطالعات تاریخ پزشکی ایران، فرهنگستان علوم پزشکی، گروه تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در محل فرهنگستان علوم پزشکی برگزار شد.

روابط عمومی فرهنگستان علوم