آيين رونمايي کتاب «مکتب اجتهادي آخوند خراساني» اثر سيدمصطفي محقق داماد، شنبه شب 26 آبان با حضور چهره هاي فرهنگي و علاقه مندان به استاد دکتر محقق داماد در موزه کتاب و ميراث مستند ايران در سازمان اسناد و کتابخانه ملي ايران برگزار شد و ايشان در بخشي از سخنانش گفت: يک فقيه در آن زمان از چارچوب فقاهت مشکلات را حل کرده و اجتهاد را تحقق بخشيده و در چارچوب اجتهاد پوياي شيعي، دموکراسي و

مردم سالاري به تمام را براي ما آورده است. امروز ما به يک آخوند خراساني و يک فقيهي نياز داريم که کسي روي حرفش حرف نزند.

در اين برنامه، غلامحسين ابراهيمي ديناني، اکبر ثبوت، رحيم نوبهار، داود فيرحي و علي ططري درباره آخوند خراساني و همچنين آيت‌الله محقق داماد به ايراد سخن پرداختند.

«رحيم نوبهار»، استاد حقوق دانشگاه شهيد بهشتي، در توصيف کتاب مکتب اجتهادي آخوند خراساني، گفت: دغدغه مهم استاد محقق داماد، تسلط روح تقليل در مطالعه فقه است. ايشان در کتاب‌شان مشکلاتي را مطرح کرده‌اند و براي آن راهکارهايي پيشنهاد مي‌کنند.

وي افزود: يکي از اين دغدغه‌ها توسعه انديشه سخن گفتن از قول خداوند است، اين دغدغه بزرگ و مقدسي است که استاد حجيت درک‌هاي عقلاني را توضيح داده‌ و گفته‌اند روند تفکر بايد عقلاني باشد و ضرورتي ندارد

هر چه از دين درک مي‌کنيم را به خدا نسبت دهيم.

نوبهار به معضلاتي که درک نادرست از دين ايجاد مي‌کند، اشاره کرد و ادامه داد: مشکل وقتي بزرگتر مي‌شود که شريعت و فقه، به عاملي براي دسته‌بندي‌هاي موهوم تبديل نشود که دسته‌بندي‌هاي نادرست اجتماعي بسازد، راه‌حل کتاب پذيرش اصل کرامت انساني به عنوان اصل و مبناست. ما بايد مساله ايمان و کفر را بپذيريم اما نه در ساحت امر شهروندي.

«داوود فيرحي»، استاد علوم سياسي دانشگاه تهران، به اين که نويسندگان براي نوشتن بايد پيامي داشته باشند اشاره کرد و گفت: در کتاب مکتب اجتهادي آخوند خراساني، سه مبحث مطرح شده؛ نخست اجتهاد شيعه از ابتدا تا مشروطه، يعني تجدد در ايران، دوم قهرمانان شريعت که در زمان‌هاي لازم ناجي دين بوده‌اند و سوم اجتهادهاي ناب خود استاد که نوآوري‌هايي بر اساس اجتهاد آخوند خراساني است.

وي افزود: ادله برتر در اين کتاب، بحث‌هاي معني مثل عدالت و کرامت است، اساس تجدد نيز به کرامت برمي‌گردد. نظريه کرامت، در ادبيات محقق داماد، نشانه درخشش در آينده است. انسان در مقام «ما هو انسان» کرامت دارد و هيچ ويژگي ديگري معارض آن نيست. مهم‌ترين نتيجه کرامت برابري آدم‌ها، حق تعيين سرنوشت، حق آزادي و حق سخن گفتن است.

«علي ططري»، رئيس مرکز اسناد کتابخانه مجلس شوراي اسلامي، نيز در اين نشست درباره اسناد مربوط به آخوند خراساني سخن گفت و افزود: کرامت انساني در نگاه آخوند خراساني، در بحث تاريخي هم رعايت شده، ايشان جرياني را تعريف کرد که هم سياست و فقه را به هم پيوند مي داد و هم انديشه ديدگاه‌هاي تازه‌اي را به جامعه ارائه مي‌کرد.

او ادامه داد: آخوند خراساني از حاميان افتتاح بانک ملي بود و براي نظام آموزشي در همه کشور برنامه داشت‌. حتي براي نظارت در کار مجلس و دولت به فروغي نامه نوشت و فروغي آن را به همه وزارت‌خانه‌ها فرستاد. ايشان حتي به علما خرده مي‌گرفت که چرا سکوت مي‌کنيد؟!

آيت الله محقق داماد در اين برنامه و به عنوان سخنران آخر گفت: من به اين بيت از شعر حافظ رسيدم و آن را لمس کردم که «از دم صبح ازل تا آخر شام ابد / دوستي و مهر بر يک عهد و يک ميثاق بود». واقعيت اين است که همه فضلايي که در اين مراسم سخنراني کردند، تنها به دليل مهر و محبتي که در قلبشان هست، اين کار را کردند.

وي افزود: کتاب هاي زيادي درباره آخوند خراساني نوشته شده، اما کتاب استاد اکبر ثبوت را مرحوم آيت الله هاشمي رفسنجاني توسط آقاي دعايي فرستادند و خواندن آن را به من پيشنهاد کردند که متاسفانه هنوز هم منتشر نشده است.

او در پاسخ به اين پرسش که چه امري باعث شد که او به فکر نوشتن چنين اثري بيفتد، اظهار داشت: اين اثر تنها نيست و تازه آغاز کار من است و چندين کتاب ديگر نيز در اين باره آماده شده که بزودي منتشر مي شود. علت آن هم اين است که ما در کشوري زندگي مي کنيم که نامش جمهوري اسلامي است و چهل سال قبل قانون اساسي آن نوشته شد و بعدها نيز اصلاحاتي روي آن انجام شد، اما به يک نکته در قانون اساسي توجهي نشده و آن اين است که 10 پست کليدي به شخصي به نام مجتهد داده شده است.

محقق داماد افزود: رهبري، رئيس ديوان عالي کشور، دادستان کل کشور، رئيس قوه قضاييه و شش فقيه شوراي نگهبان بايد مجتهد باشند. بعدها يکي از شروط انتخاب وزير اطلاعات را نيز مطابق قوانين عادي اجتهاد دانستند. يعني شما اگر مي خواهيد نماينده مجلس شويد بايد مجتهدين تاييد کنند و همچنين قانوني که در مجلس تصويب يا تفسير مي شود، نياز به تاييد مجتهدين دارد و همين طور قوه قضاييه و...

وي بيان کرد: با توجه به اين نکته مهم، کشور را اجتهاد اداره مي کند. بنابراين چه بايد کرد که مشکلات براي اين کشور به وجود نيايد؟ هر روز با هر مسأله کوچک شرعي، چه مشکلاتي که براي کشور به وجود نمي آيد. براي نمونه سفير کشور بايد دستش را باند ببندد تا با يک خانم دست ندهد.

محقق داماد گفت: در صد سال قبل يک شيخ فقيه از بعد اجتهادي يک دموکراسي براي ايران درست کرده که در آن زمان از پيشروترين دموکراسي هاي منطقه بود که هنوز ترکيه و کشور هاي ديگر به آن دموکراسي نرسيده بودند و اين را براي ما آخوند خراساني در نظر گرفته بود. اي کساني که از عمامه و لباس روحانيت گله منديد ولي بدانيد که يک روزي روحانيت دموکراسي را براي شما خواست. من به اين جهت اين کتاب را نوشتم که بدانيد آني که روزي دغدغه دموکراسي براي شما داشت، روحانيت

بود.

وي گفت: يک فقيه در آن زمان از چارچوب فقاهت مشکلات را حل کرده و اجتهاد را تحقق بخشيده و در چارچوب اجتهاد پوياي شيعي، دموکراسي و مردم سالاري به تمام را براي ما آورده است. امروز ما به يک آخوند خراساني و يک فقيهي نياز داريم که کسي روي حرفش حرف نزند. من طلبه جواني بودم که مدرس هم بود.

زماني که کتاب حجاب آيت الله مطهري منتشر شد، يک عده دگم متحجر شروع به سروصدا کردند که اين کتاب بي حجابي را پرورش مي دهد، يک فقيه که مرحوم پدرم بود، سرکلاس درسش گفت که هر کسي حرف دارد با من صحبت کند. اين فرد آثار مرا به زبان فارسي نوشته است. بعد از آن ديگر کسي حرفي نزد. بنابراين ما به يک آخوند خراساني قوي در زمان حاضر نيازمنديم.

منبع: روزنامه اطلاعات