آیین تکریم از خدمات بیست و پنج ساله دکتر رضا داوری اردکانی و معارفه دکتر محمدرضا مخبر دزفولی روز دوشنبه ششم شهریور ماه 1402 با حضور چهره‌های شاخص علمی کشور در محل فرهنگستان علوم برگزار شد.

خلاصه سخنرانی های ایراد شده در این مراسم به شرح زیر است:

دکتر علی اکبر صالحی معاون پژوهشی فرهنگستان علوم در این مراسم گفت: دکتر داوری حق استادی بر گردن خیلی از ما دارند و حرف زدن راجع به ایشان کار سختی است.

وی افزود: اگر ایدئولوژی و فلسفه را دو وجه متمایز اندیشه‌ورزی انسان بدانیم، انقلاب اسلامی با وجهه ایدئولوژی که به‌ شخصی دارد تحقق یافته است، اما در سطح بین‌المللی وجه فلسفی آن در حال نمایان است.

صالحی تصریح کرد: امور جزمی در جای خودش ولی امور عینی برای بررسی زندگی باید پای میدان بیاید و الان وقت شکوفا شدن آن است و زمان هم‌اکنون برای فیلسوفان است چرا که پرسش‌های بسیاری وجود دارد.

عضو وابسته فرهنگستان علوم ادامه داد: نسل زد سرگشته و گم گشته است و چیزی نمی‌داند، ظهور انقلاب اسلامی تلنگری به اذهان عمومی زد و انسان را به معرفت‌شناسی آگاه کرد. زمانی نهیلیسم حکمرانی می‌کرد و نسل زد دوباره با خطر مواجهه شدن با نهلسیم روبه روست.

وی بیان کرد: بنده تخصصی در حوزه فلسفه ندارم، اما علاقه‌مند به معاشرت با فیلسوفان هستم.

عضو وابسته فرهنگستان علوم اضافه کرد: ویژگی خاص دکتر اردکانی تواضع در علم و حکمت و دانش و اخلاق و ادب است که ایشان اسوه ای برای نسل کنونی و آینده است و عمق تفکر، خلاقیت و نوآوری و انتقادپذیری و تواضع در شخصیت استاد قابل رویت است.

صالحی گفت: مدیر فرهنگستان علوم باید دارای سعه صدر باشد و ویژگی دکتر مخبر این است که از سربازی به سرداری رسیده است و می‌تواند صحبت‌های مختلف را استماع و بهترین‌ها را انتخاب کند.

آیت‌الله مصطفی محقق داماد عضو پیوسته و رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم در این مراسم گفت: ناسپاسی است اگر از شخصیت مرحوم دکتر حسن حبیبی یاد نکنم؛ چرا که فرهنگستان از میراث‌های ارزشمند ایشان است و ایشان فرهنگستان‌ها را تشکیل دادند و اساس‌نامه‌ای به کمک دوستان تهیه کردند و از آن شاد بودم که دارای مزیت استقلال است.

وی افزود: از جناب استاد رضا داوری صمیمانه سپاس‌گزاری می‌کنم که با کمال اقتدار در ربع قرن فرهنگستان علوم را از هرگونه آسیب حفظ کردند.

وی بیان کرد: دکتر اردکانی در دوره ریاست هیچ زمانی نظر خود را اعضای فرهنگستان علوم تحمیل نکرده و سعی بر انجام آرای عمومی داشته است.

دکتر رضا داوری اردکانی رئیس پیشین فرهنگستان علوم اظهار کرد: بیش از حد استحقاق، مورد لطف و احسان فرهنگستان علوم، دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و اهل فن و دانش مملکت بوده‌ام، اما وقتی که به خود نگاه می‌کنم شاهد ضعف‌هایی هستم و از این همه لطف و محبت تعجب می‌کنم.

داوری اردکانی تصریح کرد: استادان بزرگوار با تواضع خود به بنده لطف و محبت دارند و بنده معلم و دانشجوی فلسفه بوده‌ام، هیچ‌وقت قصد و غرض مالی و شهرت نداشته‌ام و ملاحضات را تا حد امکان رعایت کرده‌ام و از عهده آن برنیامده‌ام چرا که در معنای کلی علم و در معنای خاص در حوزه فلسفه سرکش است.

وی گفت: تلفظ معارفه به مساحمه به کار رفته است و دکتر مخبر را از ۳۰ سال گذشته می‌شناسم که اهل علم و سیاست است، احترام به عالم صفت اهل علم است که ایشان در مقابل علم متواضع است.

داوری اردکانی اضافه کرد: من نمی‌دانم دانشجوی فلسفه باید رئیس فرهنگستان علوم باشد یا خیر؟ بنده داوطلب ریاست فرهنگستان نبوده‌ام و زندگی و خوشبختی بنده، بودن در دانشگاه و فرهنگستان علوم بوده است و مورد احسان اهل دانش بوده‌ام که کم ارزشی نیست و زمانی که رئیس شدم گفتم نماینده و وکیل هستم نه رئیس فرهنگستان و همیشه سعی در ماندن پای قولم بوده‌ام و فرهنگستان را بسیار دوست دارم.

وی افزود: دانشمندان به جامعه و مسائل نظر دارند و از دیدگاه علمی خود نگاه می‌کنند، اما فلسفه به بازی عالم توجه می‌کند و تفکر افراد را تغییر می‌دهد.

رئیس سابق فرهنگستان علوم بیان کرد: در آغاز کار  که همزمان با آغاز انقلاب بود اتفاقاتی رخ داد که ما را از ضرورت کشور  یعنی تفکر در علم بازداشت و باید درباره علم و آینده آن فکر کنیم و مسائل بیهوده‌ای مطرح شد که درباره فلسفه بود، اما نباید در کوچه و خیابان دنبال آن بود. وقتی فکر و نظری در اذهان جاری می‌شود عمل، راه را می‌برد و این فکرها زمینه را مشکل کرده است.

داوری اردکانی اضافه کرد: هیچ اساسنامه‌ای هر چقدر هم دقیق باشد نمی‌تواند بدون اشکال باشد، اما بنده سعی خود را بر راهبرد مسائل دقیق پیش بردم؛ چرا که شرایط فرهنگستان علوم با دانشگاه متفاوت است؛ بنابراین با تشکیل کارگروه ها و شورای آینده‌نگری سعی در رفع مسائل کشور داشته‌ایم.

وی گفت: اگر همه کشور به خصوص سیاست به علم مدد نکند کار دچار مشکل می‌شود و این دو باید همسو با یکدیگر حرکت کنند و علم از هیچ چیز و هیچ فردی فرمان نمی‌برد.

دکتر محمدرضا مخبردزفولی رئیس فرهنگستان علوم اظهار کرد: قدردانی از استاد داوری اردکانی باید به وسیله فرهیختگان و بزرگان انجام شود، اما بنده هم باید رسالت شاگردی خود را ایفا کنم و مهم‌ترین درسی که از ایشان گرفتم زندگی بود؛ چرا که نقطه عمیق فلسفه در تفکر است.

وی افزود: فرهنگستان محل علم و تکریم دانشمندان و تبادل افکار است و از آنجایی که بیش از ۲۰ سالی در فرهنگستان بودم این را از نزدیک احساس کردم و با وجود اینکه داوطلب ریاست فرهنگستان علوم نبودم، اما از حکم رئیس جمهور برای مسئولیتم تشکر می‌کنم.

مخبر دزفولی تصریح کرد: فرهنگستان علوم می‌تواند برای پیشرفت کشور خیلی از فعالیت‌ها را انجام دهند و این موضوع با هدایت و همواری شما استادان میسر است و اولین کار این است که فعالیت‌های فرهنگستان را قدر بدانیم و ناسپاسی نکنیم و در صورت اصلاح و ارتقا باید کار را به ثمر برسانیم.

رئیس فرهنگستان علوم تصریح کرد: پیشنهاد بنده علاوه بر جایگاه مشورتی نقش تصمیم سازی فرهنگستان علوم است که با ظرفیت دانشمندان برای پیشرفت کشور محقق می‌شود و برای جمع شدن ذخیره دانشی و علمی در یکجا باید قدردان بود.

مخبر دزفولی گفت: با دانشگاه‌ها متفاوت هستیم و فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی داخل آموزش عالی بر عهده فرهنگستان نیست و باید رویکرد‌های تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاه‌ها را در داخل فرهنگستان تقویت کنیم و باید نقش برجسته‌ای در پیشرفت ایران اسلامی ایفا کنیم و حرکتمان رو به جلوست و نمی‌توانیم به عقب برگردیم.

وی افزود: با کار جمعی باید در راستای پیشرفت علمی و استفاده از ظرفیت دانشمندان حرکت کنیم و نمی‌توانیم جداگانه این امر را محقق کنیم.

مخبر دزفولی افزود: پرداختن به مقوله تعلیم و تربیت از کودکی تا دانشگاه باید یکی از محور‌های فرهنگستان علوم باشد و نسل آینده را برنامه‌های فعلی فرهنگستان علوم شکل می‌دهد.

وی اضافه کرد: فرهنگستان باید در سطح راهبردی یعنی نظارت و اثرگذاری و نقش آفرینی فعال در حل مسائل کشور و پیشنهاد راه حل حضور داشته باشد و برای تحقق این امر باید ۳ گانه‌ای را با ضلع‌های اعضای فرهنگستان وابسته و پیوسته و نخبگان دانشگاه‌ها و دانشمندان تعریف کنیم و ضلع سوم سیاستمداران دولتمردان است که باید به کمک بیایند؛ چرا که نخبگان و اعضای فرهنگستان برای پیشبرد برنامه‌های راهبردی علم نمی‌توانند به تنهایی نقش ایفا کنند.

رئیس فرهنگستان علوم بیان کرد: یکی دیگر از کار‌های ما حفظ گنجینه هوشی و دانشی و تخصصی کشور است و ایرانی‌ها نقش موثری در تمدن سازی داشته‌اند و دشمنان می‌خواهند این امر انجام نشود و ما نباید بگذاریم، بلکه باید دانشمندان را در راس کار بنشانیم تا مطابق تاکیدات مقام معظم رهبری به ایران قوی دست پیدا کنیم.

مخبر دزفولی افزود: می‌توانیم مرجعیت علمی به دست آوردیم که رهبر معظم انقلاب چندین بار فرمودند و فرهنگستان علوم باید در این زمینه طراحی داشته باشد و علوم پایه را باید به گونه‌ای طراحی کنیم تا در تصمیم سازی‌های میدانی و صحنه بین المللی نقش ایفا کند و به منافع ملی هم باید توجه کنیم. رصد خانه ملی در حوزه نوآوری و فناوری را باید شکل دهیم.

حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیرشورای عالی انقلاب فرهنگی در این مراسم اظهار کرد: درباره استاد رضا داوری اردکانی صحبت زیاد است و مجلس علمی درباره اندیشه‌های دکتر داوری برگزار شد و متوجه شدم موضوعی که باعث نشاط ایشان می‌شود همین برگزاری مباحث علمی است.

وی افزود: وقتی آثار استاد رضا داوری اردکانی را مطالعه می‌کنیم متوجه می‌شویم که ایشان واقعا فیلسوف انضمامی هستند، اما عمده فلیسفان انتزاعی هستند و خلا فلسفه در توجه کم به امور انضمامی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: دکتر مخبر دزفولی دانشمند مدیر و مدیر دانشمند است و در زمان دبیری شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای اجرای نقشه علمی کشور نقش موثری ایفا کردند و شخصیت فرهیخته‌ای در حوزه مدیریت و حکمرانی علم داشته‌اند.

حجت الاسلام خسروپناه اضافه کرد: هدف ما انتخاب یکی از اعضای فرهنگستان علوم به‌عنوان رئیس جدید فرهنگستان علوم بود که همگی دکتر مخبر دزفولی را پیشنهاد دادند.

وی بیان کرد: پیوند فرهنگ و علم در نهاد فرهنگستان علوم حکیمانه است و مقصود از فرهنگ یک فرهنگ ایرانی اسلامی است و قوام فرهنگ ایرانی اسلامی مانند شاهنامه فردوسی، گلستان و بوستان خرد است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: برخی از جوانان نسل امروز از خرد حکمی فاصله گرفته‌اند و گسسته نسل حرف غلطی است و اصلا وجود ندارد، بلکه هم اکنون دو زیست جهان زیستی در عرض هم داریم و همین نسل است که علم کشور را توسعه می‌دهند.

وی گفت: فرهنگستان علوم باید نقشی در حکمرانی علم داشته باشد و می‌تواند راه بینی و راهبردی و راهبری و راه سنجشی حکمرانی علم را در دست بگیرد.

و در پایان افزود: برای دکتر مخبر آرزوی توفیق دارم و امیدوارم سایه دکتر داوری اردکانی هم مستدام باشد.

 گالری تصاویر