در راستای بررسی چالش‌های کلان منابع آب کشور، جلسه سخنرانی و میزگردی با عنوان بررسی طرح‌های شیرین‌سازی و انتقال آب خلیج فارس و دریای عمان به نواحی مرکزی ایران به همت گروه علوم کشاورزی و منابع طبیعی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی فرهنگستان علوم، این رویداد علمی با حضور دکتر مسعود نوشادی، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، به تحلیل اقتصادی، زیست‌محیطی و مدیریتی طرح‌های بزرگ انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان پرداخت و ضرورت تجدیدنظر جامع در این زمینه‌ها را مورد تأکید قرار داد.

طرح‌های انتقال آب؛ آخرین گزینه، نه اولین راهکار

در این جلسه تأکید شد که انتقال آب دریا به مناطق مرکزی و کویری ایران با توجه به هزینه‌های بالای انرژی، افزایش شوری در آینده، انتشار گازهای گلخانه‌ای و تبعات زیست‌محیطی، در بلندمدت غیراقتصادی و غیرقابل توجیه است.

همچنین یادآوری شد که این طرح‌ها باید تنها در صورت استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود داخلی و عدم وجود راهکارهای جایگزین در نظر گرفته شوند.

راهکارهای جایگزین مورد تأکید قرار گرفت

در این جلسه راهکارهای عملی و مقرون‌به‌صرفه‌تری برای تأمین آب مورد نیاز کشور مطرح شد که از جمله میتوان به تصفیه و بازچرخانی فاضلاب شهری و صنعتی در محل تولید، نمک‌زدایی از منابع آب شور داخلی (سطحی و زیرزمینی)، اصلاح شبکه‌های توزیع آب شهری و روستایی و کاهش هدررفت، استفاده از آب‌های خاکستری در بخش‌های مختلف، توسعه الگوهای مدیریت تقاضا و کاهش مصرف اشاره کرد.

شیرین‌سازی محلی در سواحل خلیج فارس و دریای عمان

با وجود اینکه منطقه ساحلی دریای عمان (مکران) چالش‌های کمتری نسبت به خلیج فارس دارد، اما اجرای طرح‌های انتقال آب از این منطقه نیز نیازمند مطالعات دقیق محیط زیستی و اقتصادی است. بنابراین پیشنهاد شد که نمک‌زدایی آب دریا فقط در قالب طرح‌های کوچک و محلی و در مناطق ساحلی انجام شود و از انتقال آب به داخل کشور خودداری گردد.

توجیه‌پذیری نظام پدافندی و آمایش سرزمین

در بخش دیگری از سخنرانی، اهمیت آمایش سرزمین و حکمرانی مؤثر آب در برنامه‌ریزی‌های ملی مورد تأکید قرار گرفت. همچنین توجه به معیارهای پدافند غیرعامل در طرح‌های آبی مورد بررسی قرار گرفت و ضرورت تطبیق این طرح‌ها با استانداردهای دفاعی نیز مورد تأکید قرار گرفت.

در پایان، دکتر نوشادی خاطرنشان کرد که رویکرد فعلی به سمت تامین آب بدون مدیریت مصرف آب، یک تفکر زیان‌بار است.

او اضافه کرد: «اولویت باید با بهره‌برداری از منابع آب نامتعارف داخلی، بازچرخانی آب و مدیریت تقاضا باشد و طرح‌های انتقال آب دریا تنها در صورت عدم وجود گزینه‌های بهینه‌تر و در قالب پروژه‌های کوچک و محلی در دستور کار قرار گیرند.»

این جلسه با حضور فعالان حوزه منابع آب، تصمیم‌گیران و کارشناسان علمی، زمینه‌ساز نقد عمیق و بازنگری در سیاست‌های آبی کشور شد.