به همت فرهنگستان زبان و ادب فارسی روز دوشنبه، یازدهم بهمن‌ ماه ۱۳۹۵، مراسم چهارمین سال درگذشت شادروان آقای دکتر حسن حبیبی، عضو فقید پیوسته و نخستین رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با حضور آقایان دکتر داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم، دکتر غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دکتر سیدعلیرضا مرندی رئیس فرهنگستان علوم پزشکی، دیگر مسئولان فرهنگستان ها، اعضای پیوسته و وابستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و خانوادۀ شادروان دکتر حبیبی در تالار همایش غدیر در فرهنگستان علوم پزشکی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم آقای دکتر محمدرضا ترکی مدیر گروه ادبیات انقلاب اسلامی فرهنگستان زبان و ادب فارسی سرودۀ خود را در وصف دکتر حبیبی قرائت کرد. پس از آن آقای دکتر حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی سخن گفت. ایشان با اشاره به سابقۀ آشنایی دیرینۀ خود با مرحوم حبیبی گفت: مرحوم حبیبی خصوصیات بسیار خوبی داشت. کمال اول وجودی وی ایمان به خدا بود. مردی مؤمن و متقی و پرهیزگار‌، و همواره مرگ‌آگاه و متوجه مرگ. دکتر حداد عادل خصوصیت دیگر مرحوم حبیبی را عشق بارز به ایران دانست و افزود: این عشق در مبارزات سیاسی او پیش از انقلاب اسلامی برای رهایی ایران از چنگ‌ استعمار و استبداد تا پیروی از امام خمینی^(ره) در دوران انقلاب و بعد از آن‌ منعکس است. رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه افزود: مرحوم حبیبی همۀ وجودش را در اختیار انقلاب گذاشت. سربلندی و رفاه مردم ایران را می‌خواست و از رنج مردم رنج می‌برد. فرق او با بقیه عشق به فرهنگ ایران بود. او فرهنگ‌ ایران را می‌شناخت و برای آن ارزش قائل بود، از همۀ مظاهر فرهنگ و تمدن ایران حمایت می کرد و جلوۀ این علاقه تلاش وی در تأسیس فرهنگستان‌ها بود. به دلیل عشق او یه ایران بود که فرهنگستان‌ها تأسیس شد. ایشان با اشاره به مشکلات تأسیس فرهنگستان‌ ها اظهار کرد: اولین جلسۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی را در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران تشکیل دادیم و تا مدت‌ها بعد از آن این جلسات در یکی از ساختمان‌های ریاست جمهوری تشکیل می‌شد. اگر شخصیت و توان علمی، سیاسی و مدیریتی مرحوم حبیبی نبود، فرهنگستان‌ها، به ویژه فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شکل نمی‌گرفت. دکتر حداد عادل در ادامه به برخی از خدمات فرهنگی مرحوم حبیبی اشاره کرد و گفت: تألیف کتاب ایران که حدود پانزده سال طول کشید، تأسیس بنیاد ایران‌شناسی، تأسیس فرهنگستان‌ها، تأسیس موزۀ امیرکبیر، همه و همه از فعالیت‌های این بزرگوار بود.

سپس حجت‌الاسلام و المسلمین آقای سید محمود دعایی رئیس مؤسسۀ اطلاعات در سخنانی دربارۀ زنده یاد دکتر حسن حبیبی اظهار کرد: مرحوم حبیبی از پیش از انقلاب، بدون اینکه قصد خودنمایی داشته باشد، مهم‌ترین مسئولیت‌ها را، از جمله تدوین پیش‌نویس قانون اساسی، برعهده گرفت و به‌خوبی از انجام آن برآمد. ایشان با اشاره به مسئولیت‌های مرحوم دکتر حبیبی از ابتدای انقلاب، از جمله عضویت در شورای انقلاب، نمایندگی مجلس شورای اسلامی، عضویت در کابینه‌های مختلف، معاونت اول رئیس جمهوری در دو دولت، ادامه داد: او کسی بود که همواره فرهنگ ایرانی و اسلامی را در کارهای خود در نظر داشت. هیچ مالی برای خود نیندوخت و تا وقتی زنده بود، حتی هدایایی را که به او داده بودند به مؤسسۀ امیرکبیر بخشید؛ موزه و مؤسسه‌ای که خود آن را تأسیس کرده بود.

در ادامۀ این مراسم آقای دکتر محمد دبیرمقدم معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در سخنانی اظهار کرد: تأسیس فرهنگستان‌ ها، بنیاد ایران‌شناسی، مؤسسۀ امیرکبیر و بازگرداندن شاهنامۀ طهماسبی به ایران، بخشی از فعالیت‌های او در زمینۀ خدمت به فرهنگ ایران است. ایشان در ادامه افزود: مؤسسه یا بنیاد غیرانتفاعی امیرکبیر از دو بخش کتابخانه و گنجینه تشکیل شده است. کتابخانۀ بنیاد افزون بر سی‌هزار کتاب فارسی و عربی و لاتین در مورد ایران و تعداد قابل توجهی نسخ خطی،کتب چاپ سنگی، قباله‌ها، عقدنامه‌ها و فرمان‌ها دارد. در بخش گنجینۀ بنیادامیرکبیر نقاشی‌ها، مجموعۀ خط، هنرهای دستی ایران، مجموعۀ سکه و مدال و مجموعه‌های تمبر و هدایایی که به دکتر حبیبی تقدیم شده بوده است، نگهداری می شود. این عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه با اشاره به یادنامه‌ای که به مناسبت بزرگداشت مرحوم حبیبی چاپ شده است، افزود: تنوع محتوایی مقاله‌هایی که استادان فرهنگستان (اعضای پیوسته و وابسته)،اعضای هیئت علمی فرهنگستان، برای چاپ در یادنامۀ زنده‌یاد دکتر حبیبی در اختیار گروه نشر آثار فرهنگستان قرار دادند، منعکس‌کنندۀ بخش قابل توجهی از گسترۀ علایق علمی و فرهنگی و تاریخی مرحوم حبیبی است. ایشان همچنین در پایان سخنان خود افزود: شایسته است مقامات و دست‌اندرکاران در دولت محترم ـ که فرهنگستان‌ها زیرمجموعۀ آن هستند ـ دستور تکمیل قسمت‌های ناتمام و نیمه‌ساختۀ مجموعۀ فرهنگستان‌ها را که در معرض آسیب جدّی است، و از جمله تالار مشترک آن مجموعه را صادر فرمایند و آن تالار را به نام دکتر حسن حبیبی نام‌گذاری کنند.

آقای دکتر رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران نیز در این مراسم در سخنان کوتاهی درباره جايگاه دکتر حبيبي سخن گفت و اظهار داشت: ما فرصت همنشيني زيادي با هم نداشتيم؛ اما همکلاس بوديم‌. مرحوم حبيبي همزمان در دو رشته فلسفه و حقوق درس مي خواند و اين امري بسيار مهم و جدي است. دکتر رضا داوري اردکاني افزود: زماني که در دانشگاه همکلاس بوديم، من ايشان را همدل و همزبان مي ديدم. مهمترين خصوصيت دکتر حبيبي اين بود که شخصيت جامع علمي داشت و در يک تخصص محو نبود و اين از خردمندي دکتر حبيبي بود که زمانه او را به سمتي برد که جامعيتي داشته باشد؛ لذا او همواره به فلسفه، حقوق و جامعه شناسي و در همان زمان فرهنگ ايران عشق مي ورزيد. رئیس فرهنگستان علوم در پايان سخنان خود گفت: در اين مجلس اشاره شد که او از مال دنيا هيچ نداشت و اين حرف درستي است اما اگرچه از مال و ثروت دنيا چيزي نداشت اما علم، اخلاق، فضيلت و خرد داشت. مگر اهل کتاب و فرهنگ به غير از اين‌ها بايد چيز ديگري هم داشته باشند؟ او به دنبال اين نبود که نامش در هر کاري باشد و کارها به نام او تمام شود. براي حبيبي، کار خوب و ماندگار مهم بود.

در پایان این مراسم با حضور آقایان دکتر حداد عادل، دکتر داوری اردکانی، دکتر مهدی محقق رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دکتر احمد احمدی رئیس سازمان سمت، حجت الاسلام و المسلمین دعایی، دکتر دبیرمقدم، خانم ها دکتر رهیده همسر زنده‌یاد دکتر حسن حبیبی و دکتر آزاده حبیبی فرزند آن استاد فقید، کتاب یادنامۀ دکتر حسن حبیبی رونمایی شد.

روابط عمومی فرهنگستان علوم